مدیرکل دفتر برنامهریزی و تألیف کتابهای درسی ابتدایی و متوسطه نظری، در برنامه تلویزیونی «از ایرانمان دفاع میکنیم» شبکه آموزش، با تشریح دلایل و مراحل تولید بستههای تربیتی و یادگیری ویژه دفاع مقدس ۱۲ روزه، این اقدام را «واکنش بهموقع، علمی و مبتنی بر تجربه زیسته دانشآموزان» دانست.
به گزارش روابط عمومی و امور بينالملل سازمان پژوهش و برنامهریزی آموزشی، دکتر سید مهدی باقریان، مدیرکل دفتر برنامهریزی و تألیف کتابهای درسی ابتدایی و متوسطه نظری، در ابتدای گفتوگو با اشاره به رخداد مهم تابستان ۱۴۰۴ گفت: ایران عزیز ما در ۱۲ روز با یک دفاع مقدسِ واقعی مواجه شد. این اتفاق فقط یک رویداد تاریخی نبود؛ یک تجربه وجودی و زیسته برای همه بچههای نظام آموزشی بود. طبیعی است که سؤالها و نیازهای تربیتی جدی برای دانشآموزان ایجاد شود و نظام تعلیموتربیت باید واکنش مناسب و بهموقع داشته باشد.
به گفته وی، سازمان پژوهش و برنامهریزی آموزشی دو راه پیش رو داشت؛ یا برخورد تاریخی و دیرهنگام با این اتفاق، یا ارائه یک واکنش سریع، تربیتی و مبتنی بر نیاز روز جامعه.وی افزود: جمعبندی کارشناسی این بود که این اتفاق، ظرفیت یک بسته ویژه تربیتی را دارد؛ بستهای که باید اکنون وارد مدارس شود، نه سالها بعد.
تولید سه بسته آموزشی برای سه دوره تحصیلی
مدیرکل دفتر برنامهریزی و تألیف کتابهای درسی ابتدایی و متوسطه نظری اعلام کرد که بر اساس نیازهای دورههای تحصیلی، سه بسته آموزشی مستقل ويژه دوره دوم ابتدایی، دوره اول متوسطه و دوره دوم متوسطه تولید شده است.
وی در ادامه، گفت: این بستهها تنها یک روایت تاریخی نیستند، بلکه چارچوبی برای تربیت سیاسی و اجتماعی نسل نوجوان در شرایط واقعی امروز هستند.
فرایند تدوین؛ از اتاق فکر تا مشارکت نخبگان
باقریان مراحل تدوین را چنین تشریح کرد: از همان روزهای جریان دفاع مقدس ۱۲ روزه، این پرسش در ذهن کارشناسان ما شکل گرفت که نقش آموزشوپرورش چیست؟ بعد از پایان آن ۱۲ روز، موضوع جدیتر شد. اتاقهای فکر تشکیل شد، جمعهای مشورتی شکل گرفت و از حدود ۷۰ تا ۸۰ نفر از نخبگان و صاحبنظران حوزههای مختلف علمی، تربیتی، فرهنگی، سیاسی و رسانهای نظر خواسته شد.به گفته او، بسیاری از این افراد پیشتر در حوزه تحلیل این رخداد مطالب، سخنرانیها یا تجربههایی داشتند و محتواهای موجود هم مورد استفاده کارشناسی قرار گرفت.
طراحی مدرسهمحور؛ بستهای برای کنشگری و مشارکت
باقريان تأکید کرد که این بسته مانند کتابهای معمول درسی نیست و برای مدرسهمحوری و کنشگری فعال دانشآموزان طراحی شده است، در این بسته، همه ارکان مدرسه مخاطب هستند؛ مدیران، معلمان، مربیان و حتی دانشآموزان. محورهای برنامه بهگونهای تنظیم شده که هر مدرسه، متناسب با شرایط جغرافیایی، فرهنگی، امکانات، معلمان و علایق دانشآموزان بتواند نسخه ویژه خود را اجرا کند.
وی افزود: این بسته میتواند بهصورت یک هفته آموزشی اجرا شود؛ اما اگر مدرسه امکان اجرای یکهفتهای نداشت، هر معلم یا هر پایه میتواند موضوعات را در طول سال تحصیلی در برنامه خود بگنجاند.
به گفته باقریان، بسته «از ایرانمان دفاع میکنیم» فقط یک محتوای تاریخی نیست، بلکه: ابعاد سیاسی، ابعاد اجتماعی، ابعاد فرهنگی، ابعاد تاریخی و حتی هنری را پوشش میدهد و مدارس میتوانند بسته را متناسب با شرایط خود توسعه دهند.
نقش خلاقیت معلم و مشارکت دانشآموزان
او گفت: ما اصرار داریم معلمان و مدیران این بسته را فقط نخوانند، بلکه طراحی کنند. این کتاب نقطه آغاز است، نه پایان. انتظار داریم دانشآموزان کنشگری داشته باشند، فعالیت طراحی کنند، روایتگری کنند و تجربههای شخصیشان را تبدیل به یادگیری معنادار کنند.
باقریان از مدارس خواست از ظرفیتهای محلی استفاده کنند: اگر در شهر شما فرد شاخصی در این حوزه وجود دارد، اگر تجربهای محلی از دفاع مقدس ۱۲ روزه دارید، همه اینها میتواند بخشی از اجرای بسته باشد.
اهداف کلیدی بستهها؛ از تقویت هویت ملی تا توان تحلیل رسانهای
باقریان در پاسخ به پرسشی درباره تأثیر این بسته بر ذهن دانشآموزان گفت: این رخداد به اندازهای بزرگ و ژرف است که میتواند یک نقطه عطف تربیتی در زندگی بچهها باشد. دانشآموزان با درک درست این حادثه، با چشمی بازتر وارد تحلیل مسائل آینده میشوند، مسئولیتپذیرتر میشوند و حس تعلقشان به وطن تقویت میشود.
وی افزود: در دورهای که تعدد رسانهها انتخاب را برای کودک دشوار کرده، این بسته میتواند قدرت تحلیل، تشخیص و تصمیمگیری را در بچهها افزایش دهد و آنها را از سردرگمی نجات بدهد.
باقريان در پايان گفت: بسته «از ایرانمان دفاع میکنیم» یک اقدام محتوایی معمول نیست؛ بلکه یک واکنش تربیتی ملی، یک برنامه مدرسهمحور مبتنی بر تجربه زیسته و یک فرصت هویتساز برای نسل جدید است.