* فارس: این تغییرات شامل چه مواردی است؟
در 3، 4 محور این تغییرات انجام شده است. یکی، بر اساس یافته‌های مطالعات پرلز که به سواد خواندن دانش‌آموزان بر می‌گردد و یک سری تمرین‌های کتاب فارسی را در برخی پایه‌ها اصلاح کردیم.
یک سری از تکالیف و فعالیت‌های کتاب‌های دوره ابتدایی را اصلاح کردیم برای اینکه بتوان آموزش را مسأله محور ناظر به نیازهای دانش‌آموز انجام دهیم. همچنین ناظر به سواد رسانه‌ای برخی اصلاحات انجام شد و یا ناظر به مسأله جمعیت برخی اصلاحات را انجام دادیم. در کنار آن هم ناظر به مسأله اسناد لانه جاسوسی و درج اسناد در کتاب‌های درسی، یک سری موارد به آنچه از قبل وجود داشت، اضافه شده است.
ناظر به تغییر طراحی و گرافیک هم برخی کتاب‌ها تغییر کرده‌اند؛ این به صورت کلی، چارچوب کلی تغییراتی است که در این تعداد کتاب داشتیم.
** کتاب‌های درسی به موقع دست دانش‌آموزان می‌رسد
*فارس: آیا دانش‌آموزان کتاب‌های درسی‌شان را اول مهر دریافت می‌کنند؟
ان‌شاءالله مشکلاتی را در شرکت‌های چاپ و نشر نداشته باشیم. ان‌شاءالله به موقع کتاب‌ها خواهد رسید.
* فارس: هر ساله کتاب‌های فنی‌وحرفه‌ای و کاردانش با تأخیر در اختیار دانش‌آموزان قرار می‌گیرد. امسال وضعیت چگونه است؟ آیا مثل سال‌های گذشته تأخیرها وجود دارد؟
یک توضیح خیلی مهم را باید بدهم. وقتی کتاب دیر دست دانش‌آموز می‌رسد چند عامل می‌تواند وجود داشته باشد و اینکه مردم این را بدانند خیلی مهم است.
نکته اول، این را بگویم که فرایند چاپ کتاب درسی از شهریور سال قبل آغاز می‌شود تا به مهر امسال برسد. ما برای این موضوع برنامه‌ریزی مفصلی داریم و معمولاً این‌طور است که کتاب‌ها در وقت مناسب خودش چاپ می‌شود.
نکته بسیار مهم که خیلی روی به موقع رسیدن کتاب دست دانش‌آموزان تأثیرگذار است، ثبت‌نام دانش‌آموز در مدرسه، در پایه و رشته مورد نظر خودش است.
وقتی هدایت تحصیلی دیر انجام شود، دانش‌آموز هنوز تصمیم نگرفته است که چه رشته‌ای برود، تغییر رشته می‌دهد، وقتی ابهام در مدرسه دانش‌آموز است و دانش‌آموز دیر ثبت‌نام می‌کند، در این شرایط خیلی طبیعی است که کتاب با تأخیر دست دانش‌آموز برسد، خصوصاً نسبت به هدایت تحصیلی این مسأله خیلی چالش‌زاست.
در رشته‌های فنی‌وحرفه‌ای و کاردانش هم قضیه همین‌طور است یعنی به ندرت پیش آمده است که کتاب نداشتیم و مجبور شدیم که چاپسپاری کنیم؛ البته این هم خیلی طول نمی‌کشد و ظرف چند روز انجام می‌شود. ولی معمولاً مشکل این است که ما آمار دقیق نداریم.
اول مهر شروع می‌شود و ما نمی‌دانیم مثلاً فرض کنید در یک رشته خاص فنی‌وحرفه‌ای، چند تعداد دانش‌آموز داریم و هنوز ثبت‌نام آنها در حال انجام است.
اگر ثبت‌‌نام‌ها به موقع انجام شود و انتخاب رشته که بسیار مهم است، به موقع انجام شود، با حداقل تأخیر و در اولین زمان کتاب‌ها دست دانش‌آموزان می‌رسد.
یکی از چالش ما هنگامی است که اختلالات سیستمی وجود دارد. مثلاً در سال‌هایی مثل 3 سال پیش بوده است، حتی در سال 1400 هم با این مشکل مواجه بودیم. به خاطر اینکه سامانه ثبت‌نام دانش‌آموزی یکسری مشکلات و چالش‌ها را داشت بعضی از دانش‌آموزان نتوانستند به موقع ثبت‌نام انجام دهند و یا داده‌های مربوط به ثبت‌نام به صورت پاکیزه به دست ما نرسید.
سال گذشته شکر خدا این مشکل را به این میزان نداشتیم و وضعیت خیلی بهتر بود. اگر امسال فرایندهای ثبت‌نام و انتخاب رشته و انتخاب مدرسه به درستی انجام شود، در توزیع کتاب مشکل نخواهیم داشت.
لذا به طور خلاصه بخواهم پاسخ شما را بدهم، خیلی بستگی دارد که در پایان شهریور وضعیت ثبت‌نام چطور باشد.
** ۹۲ درصد دانش‌آموزان میان‌پایه ثبت سفارش کتاب درسی داشتند
*فارس: آخرین وضعیت ثبت سفارش کتاب درسی را اعلام می‌کنید؟
آخرین وضعیت ثبت سفارش کتاب درسی در پایه‌های میانی با ورودی متفاوت است. پایه‌های میانی اصطلاحاً به پایه‌هایی گفته می‌شود که غیر از پایه‌های اول مقاطع تحصیلی هستند. پایه‌های ورودی شامل پایه اول ابتدایی، پایه هفتم متوسطه و پایه دهم است. این 3 را پایه ورودی می‌گوییم و بقیه پایه‌های میانی می‌شود.
در پایه‌های میانی، آخرین وضعیتی که در سطح کشور داشتیم به صورت کلی ۹۲ درصد دانش‌آموزان ثبت سفارش داشتند. خب این خیلی خوب است البته در آموزش و پرورش چون عدد و رقم‌ها در آن بزرگ هستند، یک درصدش هم خیلی بزرگ است و نزدیک 160 هزار نفر می‌شود و این حتماً در پایان مرداد و اوایل شهریور که یکبار دیگر سامانه را برای میان‌پایه‌ها باز می‌کنیم باید تکمیل شود و من هم همین‌جا درخواست می‌کنم از همه دانش‌آموزان و خانواده‌ها که حتماً پیگیر باشند و ثبت سفارش کنند.
برای پایه‌های ورودی، اصلاً اطلاعات کاملی نیست. با توجه به اینکه امسال ثبت‌نام مدارس با یکسری از چالش‌ها مواجه بود یعنی مسأله ثبت آدرس و الزامی بودن آن، خانواده‌ها را در شرایطی قرار داد که یک خرده فرایند طولانی‌تری را طی کردند، ثبت سفارش پایه‌های ورودی یک چیزی در حدود یک درصد یا زیر یک درصد است و هنوز تعداد زیادی از دانش‌آموزان ثبت سفارش نکردند که امیدواریم در این روزهای باقی مانده ثبت سفارش انجام دهند.
**مشکل کاغذ کتاب درسی با دستور رئیس‌جمهور حل شد
* فارس: مشکل کاغذ کتاب‌های درسی حل شد؟
مشکل کاغذ با دستور رئیس‌جمهور و انگیزه و همتی که دوستان سازمان داشتند به میزان بسیار زیادی حل شد. از آقای منظور رئیس سازمان برنامه و بودجه به‌طور ویژه باید تشکر کنم که همکاری و همراهی خیلی خوبی داشتند و ان‌شاءالله ادامه پیدا کند.
فعلاً توانستیم از این مرحله گذر کنیم اما برای سال بعد، حتماٌ باید در همین سال تدبیر مناسب انجام شود تا برای اعتبارات کاغذ سال بعد دوباره این اتفاق که امسال افتاد را شاهد نباشیم.
* فارس: شورای عالی آموزش و پرورش از تصویب تدریس زبان‌های خارجی جدید خبر دادند؛ سازمان پژوهش برای این زبان‌ها خارجی محتوا را آماده کرده است؟
محتوا را برای این زبان‌ها با مشارکت‌‌پذیری از مجموعه‌های بیرونی، آماده خواهیم کرد. نسبت به این قضیه به وقتش اطلاع‌رسانی می‌شود.
*فارس: بعضاً وقتی اول مهر کتاب درسی به دست دانش‌آموزان می‌رسد، غلط‌هایی در کتاب درسی اعم از املایی و تصویری مشاهده می‌شود. برای حل این مشکل چه کردید؟
واقعاً نمونه‌خوانی‌ها با دقت بسیار زیادی انجام می‌شود. ولی کار انسانی است و ممکن است اشتباه باشد که خیلی به ندرت اتفاق می‌افتد. مثلاً غلط از این دست داشتیم که عکس سردیس گذاشتیم اما تندیس نوشتیم.
خب بی دقتی بوده است. یکی از چیزهایی که بازخورد می‌گیریم و اصلاح می‌کنیم، همین‌هاست. گفتم هزار عنوان کتاب است و در یک زمان محدود باید چاپسپاری شود که فشار زمان خیلی ما را اذیت می‌کند.
شیوه‌نامه ویرایش صوری را آماده کردیم و داریم به تدریج کتاب‌ها را بر اساس آن شیوه‌نامه ویرایش می‌کنیم. برخی از آن چیزی که غلط گفته می‌شود چیزی از جنس اختلاف سلیقه است و غلط تایپی نیست. یعنی اختلاف عبارت است. مثلاً مکرر مواردی است که گفتند غلط است اما بررسی علمی کردیم دیدیم غلط نیست. این مسأله‌ای است که اساتید این دانشگاه و آن دانشگاه سر این قضیه اختلاف دارند و ما نمی‌دانیم که چه‌طوری جمع‌بندی کنیم.
واقعاً نسبت به حجم کتابی که چاپ می‌شود این خطاها اندک است. ولی انکار نمی‌کنم. در چنین فرایندی با توجه به حجم بالای کار، گاهی پیش می‌آید اما به دنبال تدارک و جبران هستیم و امیدواریم سال به سال کمتر شود.
* فارس: در دوره کرونا آموزش تغییر کرد چون به صورت مجازی بود. در دوره پساکرونا هم مدل آموزشی رو به تغییر است، آیا برای آن برنامه دارید؟
ما راهنمای آموزش ترکیبی را پارسال ارائه کردیم. امسال هم وزارتخانه یک سری توانمندسازی‌ها را برای معلمان به صورت جدی خواهد داشت و محتوای چند رسانه‌ای که در رمزینه‌های سریع پاسخ سازمان درج شد به این کمک می‌کند.
چه بخواهیم و چه نخواهیم وارد این دوره شدیم اما این چیزی نیست که تغییر در آن یکدفعه اتفاق بیفتد. یکی از سیاست‌های جدی وزارت آموزش و پرورش تغییر تدریجی سبک تدریس و یادگیری در این فضا هست. با تأکید بر اینکه اصل آموزش، حضوری است اما باید از این ابزارها، فضا و فرصت به قدر امکان استفاده کرد.
* فارس: برخی خانواده‌ها نسبت به برخی درس‌های کتاب درسی حس نوستالوژیک دارند؛ درس‌هایی که خیلی خاطره‌انگیز بوده و از کتاب‌های درسی حذف شدند. نظر شما درباره اینها چیست؟ یک دوره هم سازمان پژوهش گفت که برخی از آنها را به کتاب درسی بر می‌گرداند؟
من نمی‌دانم چه زمانی گفتند که بعضی‌ها را بر می‌گردانیم اما بنده خودم شخصاً ملتزم به کار کارشناسی در سازمان هستم و لذا در این زمینه نظر شخصی نمی‌گویم و باید کار کارشناسی شود.
فقط این را می‌خواهم خدمتتان عرض کنم، تصمیم‌گیری درباره متنی مثل کتاب درسی بر اساس حس نوستالوژیک، حس کارشناسانه‌ای نیست.
مثلاً پترس فداکار در کتاب‌های درسی ما بوده و ما نسبت به آن حس نوستالوژیک داریم ولی آیا چیز خوبی بوده است؟ بنده می‌گویم خیر. چرا؟ چون خوب است که یک چیزی از میراث ملی خودمان در کتاب درسی بیاوریم.
لذا می‌خواهم بگویم حس نوستالوژیک خوب داشتن اصلاً منطق کارشناسانه‌ای نیست. اما چه مواجهه‌ای باید بکنیم؟ چه بسا بعضی از اتفاقات خوب بوده است و می‌توانیم از آنها استفاده کنیم. این حرف درستی است منوط به اینکه از جهت کارشناسی روی آن کار شود.
پایان پیام