به گزارش اداره روابط عمومي و امور بين الملل سازمان پژوهش و برنامه‌ريزي آموزشي، نشست علمي تخصصي، تاثير و كاركرد نظام تعليم و تربيت در انتقال فرهنگ دوران دفاع مقدس با حضور جمعي از فرماندهان ستاد كل نيروهاي مسلح ، اعضاي هيئت علمي و كارشناسان سازمان پژوهش و برنامه ريزي آموزشي برگزار شد.
علي محبي رييس پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش در این نشست با اشاره به اينكه يادگيري در درون فرهنگ اتفاق مي افتد، گفت: فرهنگ همه جنبه‌هاي انساني را احاطه كرده و محتواي يادگيري دارد. دانش آموزان ضمن تعامل با معلمان، محيط، محتوا و فضاي فيزيكي و فرهنگي و تربيتي، فرهنگ را مي آموزند و در خود نهادينه نموده و منتقل ميكنند.
وي با اشاره به بيانات رهبر انقلاب مبني بر اينكه دفاع مقدس گنج بي پايان است ادامه داد: هر آنچه در سند تحول بنيادين آموزش و پرورش به دنبال نهادينه كردن آن هستيم، به صورت عملي و دقيق در دفاع مقدس محقق شده است. ايثار و فداكاري، كار و تلاش شبانه روزي، قناعت و نوآوري، مقاومت و بردباري و شجاعت، در دفاع مقدس بروز و ظهور داشته است.
رييس پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش اظهار داشت: به نظر مي‌رسد به فرهنگ دفاع مقدس خوب پرداخته شده است، اما چگونگي انتقال و نهادينه كردن آن، نقش و جايگاه تعليم و تربيت رسمي يعني آموزش و پرورش، چگونگي عناصر و اركان اين نظام ازعناصر درسي تا عناصر محقق كننده ، مواردي است كه بايد در مورد آن بحث و بررسي شود و نياز به كار بسيار بيشتري دارد.
* نقش علم وفناوري درفرهنگ دفاع مقدس بيشتر پرداخته شود
در ادامه امير سرتيپ حسين شكوهي معاون پژوهش ومطالعات راهبردي پژوهشگاه علوم ومعارف دفاع مقدس شهيد سپهبد پاسدار حاج قاسم سليماني به نقش علم و فناوري در دفاع مقدس اشاره كرد و گفت: دوسال قبل فرمان و تدبير فرماندهي معظم كل قوا به سردار سرلشگر باقري رياست ستاد كل نيروهاي مسلح ابلاغ شد. متن اين تدبير درخصوص نقش وجايگاه علم و فناوري در هشت سال دفاع مقدس در كشور بود تا همه دنيا بدانند در اين هشت سال دفاع مقدس نقش وجايگاه علم وفناوري چه بوده است.
وي ادامه داد: كار مشتركي بين وزارت دفاع و پشتيباني نيروهاي مسلح و پژوهشگاه دفاع مقدس در آذر ماه سال گذشته انجام شد، مقاله‌ها و مصاحبه‌ها با پيشكسوتان دفاع مقدس و نشست هاي تخصصي متعددي با ارتش جمهوري اسلامي ايران، سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، فرماندهي انتظامي و همه ي وزارت خانه‌هايي كه در هشت سال دفاع مقدس نقش وسهم داشتند برگزار شد. با گذشت يك سال نشستهاي تخصصي را در همه ي وزارت خانه ها و سازمان هاي كشوري ولشگري برگزار مي‌كنيم و يكي از وزارت خانه هاي موثر ومفيد در اين همايش وزارت آموزش و پرورش است.
*الان از سرآمدان هستيم و حتي در ساخت موشك به يكي از قدرت‌هاي منطقه‌اي تبديل شديم
شكوهي با تاكيد بر موضوع همايش مبني بر نقش علم و فناوري در دفاع مقدس گفت: انقلاب اسلامي وقتي به پيروزي رسيد در كشور ما ارتش مسئوليت برقراري نظم و امنيت و دفاع در مقابل تجاوز دشمن را به عهده داشت. نزديك به ۴۸ هزار مستشار خارجي در ارتش بودند كه علم و فناوري نحوه استفاده از فنون دفاعي و تجهيزات نظامي در اختيار آنها بود.
بعد از انقلاب ما بوديم و يك دنيا تجهيزات كه علم آن در اختيار ديگران بود و آنها فكر مي‌كردند كه نيروهاي مسلح ما تونايي استفاده از تجهيزات را ندارند، اما اينطور نشد و همه آن سلاح‌ها به كار گرفته شد. فناوري استفاده از پهپاد را از سال ۶۲ به دست جوانان شروع كرديم و الان از سرآمدان هستيم و امروز حتي در ساخت موشك به يكي از قدرت‌هاي منطقه‌اي تبديل شديم.
امير سرتيپ شكوهي افزود: دشمن اصرار دارد كه بگويد شما در دفاع مقدس از علم و فناوري استفاده نكرديد اما ما مي‌گوييم نيروهاي مسلح ما بودند كه توانستند از اين سلاح‌ها استفاده كنند.
وي تصريح كرد: آنچه كه جوانان به آن اصرار دارند، به جز تبيين نقش و جايگاه علم و فناوري در دفاع مقدس، اين است كه درس‌آموخته هاي آن براي جنگ‌هاي احتمالي طرح موضوع شود.
*شهداء حبل المتين انسجام و وحدت اين ملتند
حيدر توراني عضو هيات علمي پژوهشي برنامه‌ريزي درسي با بيان اينكه فرهنگ دفاع مقدس ارزشي است كه متعلق به آحاد ملت ايران است، افزود: شهدا مقدس‌ترين و مستحكم‌ترين عامل و محور وحدت و وفاق ملي اند. در همه افت و خيز‌هاي اجتماعي و سياسي همچنان حبل المتين محكمي در انسجام و وحدت و اتحاد ملي بوده و خواهند بود.
وي با اشاره به اينكه ارزش‌هاي دفاع مقدس بيش از آنكه ياد دادني باشد آموختني و كسب كردني است، تصريح كرد: فرهنگ دفاع مقدس در درجه اول منوط به شناخت و بعد باور قلبي به آن است. نمي‌توانيم به تغيير و انتقال چيزي كه نمي‌فهميم و باور نداريم اميدوار باشيم. اين رفتارها و باورها بايد در عمل متجلي شود. برای انتقال مفاهیم در کتاب های درسی، بايد مفاهيم آنچنان دست يافتني و‌ملموس باشد و در قالب هنر و متن به تصوير كشيده شود كه دانش آموزان با آن ارتباط برقرار كنند، كه البته كار آساني هم نيست.
وي با اشاره به جايگاه تعليم و تربيت گفت: تعليم و تربيت را نبايد تنها در متون درسي جستجو كرد، بلكه بايد فراتر از ظرفيت‌هاي برنامه‌هاي درسي و آموزشي رفت و از ظهور و بروز و منش معلمان و مدرسه و خانواده و جامعه كمك گرفت.
نهاد مدرسه و خانواده و جامعه بايد يك سيستم ديده شود. اگرمهم‌ترين ارزش‌هاي دفاع مقدس در كتاب‌هاي درسي ارائه شود ولي با دانش و باورهاي مجريان و معلمان مدرسه همسو و عجين نباشد به مقصود نمي‌رسد.
دكتر توراني ضمن اشاره به استفاده از روش‌ها و متون و صوت و تصوير و هنر فاخر و به روز در انتقال مفاهيم دفاع مقدس ادامه داد: بايد كوتاهي‌ها و نارسايي‌ها در انتقال ارزش‌هاي دفاع مقدس را جبران كنيم و اين جبران در سه ضلع جامعه مدرسه و خانواده نهفته است.
توراني يادآور شد: كاركرد سيستم و نظام تعليم و تربيت در ظرفيت‌ها و قابليت‌هاي آن است، يعني نظام آموزشي بايد از حيث كاركردي توانايي انتقال ارزش‌ها و فضيلت‌ها را داشته باشد. اگر قابليت‌ها در برنامه‌هاي درسي و آموزشي و تربيتي وجود نداشته باشد علي رغم تلاش در فرايندها، خروجي محصول دريافت نمي‌شود. سيستم آموزش و پرورش بايد ظرفيت انتقال ارزش‌ها را داشته باشد اگر اين سيستم قدرت انتقال ارزش‌ها را نداشته باشد فايده‌اي ندارد.
* در هيچ صفحه سند تحول، به فرهنگ دفاع مقدس اشاره نشده است
در ادامه حسن بختياري، رئيس مدرسه حكمراني شهيد بهشتي با اشاره به شور و نشاط دانش آموزان براي اعزام به جبهه و شهداي دانش آموز گفت: فرهنگ و ارزش‌هاي دفاع مقدس مثل يك سيلي آمد و مدارس را بيمه كرد، كجي‌ها و انحرافات را از مدارس برد اما به همراه خودش غفلتي بزرگ هم به جا گذاشت. مسئولان آموزش و پرورش فكر كردند كه اين ايثار و شجاعت محصول نظام رسمي تعليم و تربيت است در حالي كه نبود و اين غفلت به جايي كشيده شد كه ما در سالهاي گذشته به خصوص سالهاي اخير متوجه آن شده‌ايم.
وي با بيان اينكه امروز تمام اموري كه در آموزش وپرورش براي اقدام وعمل وبهبود مطرح ميشود همه را به سند تحول بنيادين ارجاع ميدهند، تصريح كرد: هرآنچه كه قرار است در نظام رسمي آموزش وپرورش محقق شود، مبنايش همين سند تحول است. بر اساس سند تحول، آموزش و پرورش مهم‌ترين عامل در انتقال و اعتلاي فرهنگ در جامعه اسلامي است كه وظيفه آماده‌سازي دانش آموزان جهت تحقق مرتبه‌اي از حيات طيبه را به عهده دارد.
بختياري ادامه داد: در مقدمه سند تحول تحقق ارزش‌ها و آرمان‌هاي متعالي انقلاب اسلامي را در گرو تربيت انسان‌هاي سالم متقي آزاده و اخلاقي عنوان كرده يعني اگر مي‌خواهيم اهداف و آرمان‌هاي نظام جمهوري اسلامي محقق شود بايد انسان‌هاي عالم متقي و آزاد تربيت كنيم. در اين سند هيچ حرفي از انسان مجاهد و انقلابي و انساني كه در تراز دفاع مقدس باشد نيست. اما آيا صرفاً با انسان عالم با تقوا و با اخلاق مي‌شد جنگ را اداره كرد؟ نويسندگان سند، كجا انسان مجاهد سخت كوش آرمانگرا را به تصوير كشيدند؟
وي با بيان اينكه فصل دوم، بيانيه ارزش‌هاي سند تحول، پايه اصلي سياستگذاري و معيار سنجش تصميم گيري ها در آموزش و پرورش است، گفت: در حوزه كاركرد نظام تعليم و تربيت در انتقال فرهنگ و ارزش‌هاي دفاع مقدس چه مختصاتي وجود دارد؟ يك بند هم در مورد دفاع مقدس ارزش‌هاي آن وجود ندارد. ۲۳ سال از دوران دفاع مقدس گذشته بود كه اين سند را نوشتند و نويسندگان حتي يك كلمه از دفاع مقدس و فرهنگ آن نياوردند.
بختياري ادامه داد: وقتي سند تحول را اينگونه نوشتند چه توقعي در برنامه درسي وتحول آن داريد؟ البته اگر بخواهد در برنامه درسي فرهنگ دفاع مقدس بيايد، خلاف سند تحول عمل كرده چون بايد منطبق با بيانيه ارزش‌ها باشد.
وي ياد آور شد: بايد از ريشه كار كرد و در بيانيه ارزش‌ها بازنگري انجام شده و معلم‌هاي باورمند با اعتقاد و داراي دانش تربيتي به كار گرفته شوند. برنامه درسي صرفا كتاب درسي نيست و فعاليت‌هاي فوق برنامه را بايد در متن برنامه‌هاي درسي ببريم.
* سند تحول در بخش چارچوب و نظام اجرايي به تقويت نياز دارد
محمد صاحب‌زاده مشاور فرهنگي سازمان مدارس و مراكز غيردولتي توسعه مشاركت‌هاي مردمي با نقد سخنان حسن بختياري نسبت به سند تحول گفت: وقتي در مورد سند تحول بنيادين صحبت مي‌كنيم بايد سند را به طور كامل در نظر بگيريم. تحقيقي به عنوان تبيين عوامل مفهومي فرهنگ ايثار و شهادت در تحليل جايگاه دفاع مقدس انجام شده است. دراين تحقيق مشخص شد كه، ۱۷۷ مرتبه به عوامل فرهنگ ايثار و شهادت توجه شده كه ميزان تراكم آن در بخش‌هاي عملياتي و راهكارها با ۳۹ فراواني در ۲۲ درصد زياد ذكر شده است. در بخش چارچوب و نظام اجرايي سند دو فراواني بود كه نياز به تقويت است.
* پيشنهاد حوزه جديدي به عنوان يادگيري انقلاب اسلامي و دفاع مقدس در دروس
قهرماني پژوهشگر دفاع مقدس و از مولفين كتاب آمادگي دفاعي گفت: سوابق انتقال مفاهيم دفاع مقدس در كتاب‌هاي درسي به سال ۸۷ و تاسيس پژوهشگاه دفاع مقدس برمي‌گردد. تحليل محتوايي ازكل كتاب‌هاي سالهاي 90 و 91 ، در ۲۳ هزار صفحه كتاب انجام شد. در اين بررسي تنها ۲۵۰ صفحه يعني كمتر از يك دهم درصد به دفاع مقدس پرداخته شده بود. سال ۹۱ و ۹۲ كه برنامه درسي ملي آغاز شد، كتاب آمادگي دفاعي در پايه نهم و دهم هم تاليف شد و براي اولين بار درس دفاع مقدس زنان مبارز مردان قهرمان آورده شد. اين كتاب براي ۳ سال و به صورت موقت تاليف شده بود اما با گذشت ۱۰ سال هنوز همان كتاب‌هاي قديمي تدريس و به چاپ نهم هم رسيده است.
وي ادامه داد: در سال ۹۲ سند تحول راهبردي انتقال مفاهيم دفاع مقدس در كتاب و برنامه‌هاي درسي به تصويب وزير وقت رسيد و رئيس سازمان پژوهش آن را امضا و به مولفان ابلاغ كرد. سال ۹۳ ظرفيت سنجي انتقال مفاهيم و پيشنهادات مفاهيم دفاع مقدس براي كتب مختلف تاليف شد و تحويل وزارت آموزش و پرورش شد . طراحي كارشناسي تربيت دبير آمادگي دفاعي و دفاع مقدس با ۱۳۴ واحد درسي به دانشگاه فرهنگيان داده شد اما هنوز اين دانشگاه زير بار تربيت اين دبير نرفته است.
قهرماني با اشاره به 6 ساحت تربيتي دانش آموزان گفت: وقتي برنامه درسي 6 ساحته در لبنان به زبان عربي ارائه شد، گفتند ساحت هفتم به عنوان تربيت فرهنگ مقاومت هم اضافه شود چون در سرنوشت اين ملت تأثير داشت. همان موقع سند تحول بنيادين را يك استاد دانشگاه ديد و گفت اگر روي جلد سند بنويسند سند مصر يا مالزي يا پاكستان چه فرقي ميكند؟
وي با بيان اينكه ساحت تربيتي انقلابي و جهادي در اين سند نياز است تصريح كرد: 11 حوزه يادگيري داريم، و درس دفاعي را به آداب و مهارت هاي زندگي ربط دادند! حوزه جديدي به عنوان يادگيري انقلاب اسلامي و دفاع مقدس را پيشنهاد داديم . اين حوزه مسئوليت گفتمان انقلاب اسلامي و انتقال به دانش‌آموزان را به عهده دارد و ارزش ها و مفاهيم دفاع مقدس در ساير دروس پيگيري ميكند.
وي يادآور شد: وقتي كه در سيستم ظرفيت و قابليت نباشد در پايين كاركرد ايجاد نمي‌شود و بازنگري و ارتقاي قابليت سيستم يكي از ضروري ترين موارد براي تحول در تمام سطوح است.
*در حوزه برنامه درسي و تربيت معلم بازنگري در حال انجام است/ معلم‌هاي باورمند با اعتقاد و داراي دانش تربيتي به كار گرفته شوند
علي محبي رئيس مركز پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش در پاسخ به صحبت‌ها در باره سند تحول گفت : هم اكنون سند تحول در حال ترميم و بازنگري ست و نسخه ترميمي، هم در خود سند و هم نقشه راه آماده شده و در مرحله اعتبار بخشي است فلذا ملاحظات و ارتقاي موارد مورد نياز ، غيرممكن نيست.
محبي اضافه نمود كه در اين ترميم، موضوعي به عنوان شايستگي‌هاي مشترك مورد نياز دانش آموزان قرار داده شده، يعني در دوره تعليم و تربيت عمومي شايستگي‌هاي مشتركي را دانش‌آموزان كسب ميكنند، كه بخشي از ضعفها را پوشانده و رفع ميكند. شايستگي هويت انقلابي و ايراني تفكر و خلاقيت و حتي پيشرفت علمي از موارد در نظر گرفته شده است.
علي محبي با اشاره به صحبت هاي امير شكوري به موضوع نشست تاثير و كاركرد نظام تعليم و تربيت در انتقال فرهنگ دفاع مقدس تاكيد كرد و گفت: بايد به نقش دفاع مقدس در پيشرفت علم و فناوري هم توجه كرد. اصل اين زير محور ظرفيت آن را دارد كه در يك همايش ضعف و فرصت هاي آن بررسي،وضعيت مطلوب شناخته و راه بهبود پيدا و ترسيم شود. وي تاكيد كرد: در حوزه برنامه درسي و تربيت معلم بازنگري در حال انجام است .
انتهاي پيام