به گزارش اداره روابط عمومی و امور بین الملل، به نقل از واحد خبر و رسانه دفتر انتشارات و فناوری آموزشی، دومين نشست از سلسله نشست‌هاي تخصصي «نشان رشد» در سي‌و‌پنجمين نمايشگاه بين‌المللي كتاب تهران به موضوع « استانداردهای کتاب مناسب و آموزش مهارت‌های زندگی برای کودکان» اختصاص يافت. این نشست در «سراي اهل قلم» سالن ناشران کودک و نوجوان در مصلي امام خميني (ره) با حضور دكتر مژگان فرهبد و دكتر سجاد مهدي‌زاده و نویسنده موفق کتاب‌های کودک، كلر ژوبرت برگزار شد.
در این نشست ابتدا دكتر محمود حدادي، دبير علمي نشست به تبيين اهداف و محورهاي برگزاري آن پرداخت. وي ضرورت آموزش مهارت‌هاي زندگي به كودكان؛ بررسي تعاريف و مفاهيم مهارت‌هاي زندگي؛ تفاوت نگاه بومي و غربي به مفهوم مهارت‌هاي زندگي و شيوه‌ها و روش‌هاي مؤثر آموزش مهارت‌هاي زندگي به كودكان را از جمله محورهاي نشست برشمرد.
مشكل كودكان در هويت‌يابي، به واسطه عدم آموزش صحيح مهارت‌هاي زندگي
در ادامه این نشست دكتر مژگان فرهبد، عضو هیئت علمی پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش با اشاره به ضرورت آموزش مهارت‌های زندگی به کودکان گفت: مهارت‌های زندگی آن‌قدر واژه مصطلحی در جامعه است که خیلی اوقات به آن ساده نگاه می‌شود؛ غافل از اینکه مهارت‌های زندگی ابعاد مختلفی دارد و برای اینکه ما یک زندگی شاداب و موفق داشته باشیم، باید مورد توجه ویژه قرار گیرد.
وی با تبيين اهميت توجه به مهارت‌های زندگی اظهار داشت: شناخت استعداد و نقاط قوت خود، برقراری ارتباط با دیگران، بیان احساسات و آرزوها، حل مسائل پیش‌رو در زندگی، تصمیم‌گیری مناسب در شرایط مختلف و در نهایت داشتن یک زندگی موفق از جمله دلايلي است كه آموزش مهارت‌هاي زندگي به كودكان را در كانون توجه قرار مي‌دهد.
سرپرست پژوهشكده كودكان استثنائي پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش مهارت‌های زندگی را در ابعاد مهارت‌های مدیریت هیجان، خودآگاهی و تاب‌آوری، مدیریت اضطراب (استرس)، برقراری ارتباط، حل مسئله، تصمیم‌گیری، قاطعیت‌ورزی، کنترل خشم و تفکر انتقادی بيان نمود و ضرورت توجه به مديريت هيجان را قابل توجه ويژه دانست. در واقع وقتی کلمه مهارت را درکنار زندگی می‌گذاریم باید این را بدانیم که قابلیت آموزش دارد. نباید فکر کنیم که خود به خود فرد آن را از محیط و خانواده کسب می‌کند، در نتیجه ابعاد مهم این مهارت‌ها باید مورد آموزش و توجه قرار بگیرد
این پژوهشگر کودک و نوجوان ادامه داد: مهارت زندگی، توانایی رفتار سازگارانه و مثبت است که افراد را قادر می‌سازد به‌طور مؤثر با نیازها و چالش‌های روزمره خود در زندگی مواجه شوند. همچنین برای این امر و برای مقابله با نیازها و چالش‌های زندگی ابعاد مختلفی مطرح می‌شود. به این ابعاد فقط در کتاب پرداخته نمی‌شود، بلکه در طول زندگی به مواردی برخورد می‌کنیم که فرزندان ما در مواجهه با مشکلات به جای حل کردن از آن رد می‌شوند. کودکان اغلب در هویت و وجود خود با مسئله مواجه هستند و که این‌ها همه با ابعاد مهارت‌های زندگی در ارتباط هستند.
هدف از آموزش مهارت‌هاي زندگي به كودكان، توانمندسازي آنها براي كنش‌گري در زندگي فردي و اجتماعي است
دکتر سجاد مهدی‌زاده، پژوهشگر و عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق(ع) نیز در ادامه اين نشست گفت: منظور از مهارت‌هاي زندگي اين است كه كودكان به ابزاري مسلح شوند كه در نبود والدين و مربي بتوانند مسير صحيح خود را انتخاب كنند. در فضای تعلیم و تربیت اینکه فکر کنید ما باید کارهایی را انجام دهیم که کودکان تربیت شوند فکر درستی نیست. از یک جایی به بعد کودکان به راه خودشان می‌روند. کاری که ما باید انجام دهیم این است که کودکان را برای کنش‌گری توانمند کنیم. بنابراین والدین باید کمک کنند و تسهیل‌گر باشند که کودک در زمانی که خودش تنهاست مثل فضای مجازی، بتواند خودش را کنترل و از خود مراقبت کند.
وی افزود: شاید در حوزه کتاب‌های کودک و نوجوان تا چندسال پیش نگرانی این بود که چقدر کتاب کودک کم است، اما نگرانی ما این است که در این حجم کتابی که تولید می‌شود، کدام کتاب برای کودکان درست و کدام غلط است. والدین باید دقت داشته باشند کتاب در دنیای امروز یک رسانه است و رسانه باید بتواند مخاطب خود را جذب کند، لذا آن نویسنده یا ناشری می‌تواند موفق شود که غیر از محتوا دغدغه‌اش طرح جلد کتاب، تصویرگری و حتی عنوان آن کتاب هم باشد.
آموزش تک‌محوری برای کودکان آسیب‌زاست
مهدی‌زاده با بیان اینکه والدین باید به این نکته دقت کنند که آیا محتوای کتاب‌ها می‌توانند به کودکان آسیب بزنند؟، گفت: پاسخ من به این سؤال مثبت است. گاه کتاب‌های مهارت زندگی می‌توانند علیه خود عمل کنند. برای مثال دوره‌های آموزش تفکر به کودک، کودکان را به سمت نسبی‌گرایی پیش می‌برد و حرف والدین خود را گوش نمی‌دهند. در حوزه تربیت جنسی کودکان هم بیشتر کتاب‌ها ترجمه هستند و اغلب آنها در حوزه آزار جنسی و مراقبت از حریم خصوصی است. این کتاب‌ها گاه باعث می‌شود به جای اینکه بر افزایش اعتماد به نفس کودک متمرکز شویم و به آنها متذکر شویم که حریم و حیا را حفظ کنند، آنها را نسبت به اطرافیان بدبین کنیم. آموزش وقتی تک محوری شود برای کودک آسیب‌زا می‌شود. بنابراین باید مهارت‌های لازم را برای مواجهه با چنین مشکلاتی به درستی به کودکان آموزش دهیم.
سی‌وپنجمین دوره نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران با شعار«بخوانیم و بسازیم» از ۱۹ تا ۲۹ اردیبهشت ۱۴۰۳ در محل مصلی امام خمینی(ره) به شکل حضوری و در سامانه ketab.ir به‌صورت مجازی برگزار شد.